«Ясная поляналы ғарры». Толстойды усылай атар еди. Айырым фактлерге қарағанда ол илимий излениўлер, инсаниятқа пайда келтириўши ойлап табылыўлар, мәденият ямаса жәмийет раўажланыўына қосқан уллы хизметлери ушын берилетуғын ең белгили ҳәм үлкен әҳмийетке ийе болған «Нобель» сыйлығын алыўдан бас тартқан. Солженицинның жазыўынша, Толстой «қандайдур керосин сатыўшы әдебият сыйлығын усыныс етеме, бул қандай гәп?» деп ашыўланған. Бул факт қаншелли ҳақыйқатқа жақын? Толстой сыйлықтан 1901 жылы бас тартқан. Бул ўақыядан соң Толстойға 1902-жылдың январында 40 тан аслам ўатанласы әдетий болмаған наразылық хатлар жазған. «Сиз өз жеке дүньяңыз бенен бундай сыйлықларға умтылмаған болсаңызда, сизиң тымсалыңызда тек ғана заманагөй әдебиятты емес, бәлки бүгинги күнде де ҳәммеден бурын көз алдымызға келетуғын үлкен сөз шеберин көремиз». Бундай хатлардан соң Лев Николаевич та өзиниң пикирин билдирип: «Маған бул сыйлықтың берилмегенинен қуўанышлыман. Бул мен ушын бириншиден, мени ҳәр қандай зулым келтириўши пулларды сарыплаўдай аўыр мийнеттен сақлайды. Екиншиден, маған таныс болмаған адамлардан бундай мазмундағы хатларды алғанымнан қуўанышлыман» деп жазады.
1906-жылы және бул сыйлықты алыўды қәлемеген Толстой өзиниң шығармаларын фин тилине аўдармалайтуғын жақын достысы Арвид Ярнефельдке хат жазып, сыйлықтың Толстойға берилиўиниң алдын алыўын айтады. Бул өтиништи Арвид Ярнефельд орынлаған болса керек, 1906-жылы да сыйлық Толстойға берилмейди.
Есемуратова Сахибжамал
